Stambuł, dzień trzeci

Od rana wielki ruch, tłumy ludzi przemieszczają się w różne strony. Dziś podjeżdżamy tramwajem, będziemy zwiedzać dzielnicę Eminönü.

Zaczynamy od Yeni Camii, czyli Nowego Meczetu, który wbrew swojej nazwie jest dość starą budowlą. Zapewne Stambuł to jedno z niewielu miejsc na świecie, w którym 400-letni zabytek nosić może miano nowego. Budowę meczetu rozpoczęto pod koniec XVI wieku, z polecenia matki sułtana Mehmeta III - Valide Sultan Safiye. Po śmierci sułtana jego matka utraciła jednak swoją uprzywilejowaną pozycję i meczet został wykończony dopiero sześć sułtanów później, czyli w 1663 roku, pod patronatem matki sułtana Mehmeta IV - Turhan Hadice.

Plan, na którym wzniesiono Yeni Camii, jest podobny do planu Błękitnego Meczetu: duży dziedziniec oraz kwadratowe wnętrze, otoczone półkopułami i wielką kopułą główną. Nad meczetem wznoszą się dwa minarety o trzech balkonikach każdy. Całość stanowi klasyczny przykład architektury osmańskiej.

Budowlę przykrywają rozmieszczone na kształt piramidy kopuły i półkopuły, których jest w sumie aż 66. Centralna kopuła ma wysokość 36 metrów i średnicę 17,5 metra, a podpierają ją 4 półkopuły.

Targ Korzenny , zwany też Bazarem Egipskim (Mısır Çarşısı), założony w 1664, leży na północ od Wielkiego Bazaru, w pobliżu nabrzeża Złotego Rogu znanego jako nabrzeże Eminönü i południowego przyczółka mostu Galata . Nazwa Bazar Egipski odnosi się do czasów, gdy handlowano tu głównie przyprawami przywożonymi z Egiptu. Bazar w kształcie zbliżonym do obecnego powstał w XVII wieku jako część tzw. Nowego Meczetu  (Yeni Cani), którego budowę zaczęto w końcu XVI wieku. Na szczęście jest niewielki, więc szybko go przechodzimy.

Przypadkowo natrafiamy na Siyavuş Paşa Medresse, zbudowaną w 1592. Niewielka, ładna, z powtarzającymi się w każdym pomieszczeniu podobnymi (dla nas, laików, nawet takimi samymi) eksponatami. Darmowe wejście.

Meczet Sulejmana Wspaniałego (tr. Süleymaniye Camii) uważany jest za największe osiągnięcie najsłynniejszego osmańskiego architekta - Sinana. Budowa meczetu trwała zaledwie 7 lat i zakończyła się w 1557 roku. Budynek nosi imię jednego z najpotężniejszych sułtanów, który pochowany został na terenie tego kompleksu sakralnego.

W jego skład wchodzą, oprócz samej świątyni, inne budynki zaprojektowane przez Sinana, w tym szkoła teologiczna, łaźnia, karawanseraj, szkoła medyczna i kuchnia dla ubogich.

Widok na zatokę Złoty Róg.

Na cmentarzu na tyłach meczetu znajdują się grobowce sułtana Sulejmana Wspaniałego i jego żony Roksolany. Mauzoleum sułtańskie, również zaprojektowany przez Sinana, otoczone jest kolumnowym portykiem i przykryte dwiema kopułami. Kopułę wewnętrzną ozdabiają freski w tonacji różu, czerni i złota. W centrum mauzoleum stoi grobowiec sułtana, zwieńczony potężnym białym turbanem. W tym samym wnętrzu pochowano również sułtanów Ahmeda II i Sulejmana II oraz Mihrmah - córkę Sulejmana Wspaniałego. Mauzoleum ukochanej sułtana - Roksolany - mniejsze od sułtańskiego, zostało wzniesione w 1558 roku i bogato ozdobione. Niestety, mauzolea są zamknięte, zaglądamy tylko do nich przez okna.

Cmentarz, a jak tu ślicznie ;)

Wracamy na Kapalı Çarşı, bo nadal nie mamy wszystkich prezentów. Tu, w tym labiryncie, wszystko nam się myli i od różnorodności towarów zaczyna mnie boleć głowa. Wreszcie udaje się nam wszystko załatwić ;)

Kolejny punkt programu zwiedzania to Mury Teodozjusza, druga linia fortyfikacji strzegąca Konstantynopola od strony zachodniej, wzniesiona za panowania cesarza Teodozjusza II (408-450 r. n.e.). System umocnień składał się z wież połączonych murami, a wstęp do miasta zapewniały rozmieszczone wzdłuż fortyfikacji bramy. Mury Teodozjusza były podwójne, a pomiędzy umocnieniami zewnętrznymi i wewnętrznymi wykopano fosę. Baszty i wieże umieszczone na obu liniach umocnień uzupełniały się tak, by każdy odcinek murów był jak najlepiej chroniony.

Podstawą systemu obronnego, tworzonego przez Mury Teodozjusza, był mur wewnętrzny, o grubości wynoszącej 5 metrów i wysokości od 8 do 12 metrów. Wzdłuż tego muru wznosiło się 96 baszt na planie kwadratu. Mur zewnętrzny, gruby na 10 metrów, strzeżony był przez 96 baszt o podstawie czworokątnej lub półkolistej.

To Brama Armatnia.

Tam musimy dojść, a nawet chyba dalej. Olaboga, moje nogi!

W kompleksie Mihrimah Sultan Camii, oprócz meczetu, znajdowała się medresa, szkoła podstawowa, grobowiec Güzel Ahmet Paşy, hamam i bazar, częściowo zniszczone podczas trzęsienia ziemi w XVIII w. Sam meczet, wykonany na zlecenie Mihrimah, jedynej córki Sulejmana Wspaniałego i  Roksolany jest ogromny i wspaniały, robi wrażenie.

Docieramy wreszcie do ostatniego (prawie ostatniego?) punktu naszego zwiedzania. To bizantyński kościół św. Zbawiciela na Chorze, Kariye Camii. W 1511 kościół został zamieniony na meczet, a od 1948 znajduje się tutaj muzeum. Znajduje się tu bogata kolekcja nadzwyczaj pięknych mozaik i fresków bizantyjskich, odkrytych pod warstwą wapna, którym je przykryto, gdy zamieniano kościół na meczet. Pierwszy kościół w tym miejscu wybudowano w IV w. Znajdował się on poza murami miejskimi, stąd jego nazwa: "Kościół za murami" lub "Kościół na wsi", czyli właśnie Chora.

Ufff, koniec zwiedzania, wracamy do hotelu, ale jak nie odwiedzić kolejnego pięknego meczetu? Pertevniyal Valide Sultan Camii to jeden z wielu meczetów imperialnych, które zostały wzniesione na rozkaz członków rodziny Osmanów. Meczet ten zbudowano w latach 1869-1871,a zleceniodawcą jego budowy była konkubina sułtana Mahmuda II, oficjalnie tytułowana jako Devletlu İsmetlu Pertevniyal Valide Sultan Aliyyetü'ş-Şân Hazretleri. 

Styl architektoniczny, w którym zbudowano meczet Pertevniyal, to ciekawe połączenie elementów typowo tureckich z architekturą europejską. Widoczne są ślady gotyku, renesansu oraz późnego klasycyzmu. Meczet jest miejscem spoczynku inicjatorki jego budowy.

Transport uliczny ;p

Kolację jemy w pobliskim Kebap Land, zamawiamy çupra, czyli leszcza i kuzu şiş, czyli szaszłyk z jagnięciny z sałatkami, dosyć tanio i bardzo smacznie ;)